Category: # मराठी लेखन

“अरे ये ना मग. आत्ता येतोस का ? गप्पा मारू या ” मी थोडा निवांत आहे म्हटल्यावर माझ्या मित्राने लगेच ऑफर दिली.
एरवी निवांत वेळ मिळाला की आम्ही काहीही करतो.. अगदी काहीही. पुस्तक वाचन असो, मिळेल त्या वाहनाने मस्त भटकंती असो, वृध्दाश्रमात काही कामे करणे असो वा कॉलेजच्या रम्य😜 आठवणी जाग्या करत गप्पा मारणे असो, प्रत्येक वेळेस थकलेल्या मनाला रिफ्रेश करणे हेच उद्दिष्ट असते.
मात्र समाजात काही असेही रत्न आहेत ज्यांनी आपल्याकडील रिकाम्या वेळेला एक वेगळीच वाट दाखवली आहे.

आमचे महाजन काका (सध्या रिटायर्ड) रोज न चुकता सकाळी 6:30 ते 8 वाजेपर्यंत सोसायटीच्या सर्व शाळकरी मुलांना बसमध्ये रितसर बसवुन देतात. मुलांच्या पालकांना माहित नसेल एवढे त्यांना शाळा, बस, सुट्या यांचे वेळापत्रक माहित असते. सकाळच्या वेळी प्रत्येक पालकाला त्यांचा मोठा हातभार वाटतो.

आता औटीकाकाही बघा ना, 87 वर्षाचे तरूण🧚‍♂️, कुठलाही मोबदला मिळत नसताना सोसायटीचे सर्व कामे स्वतः करतात. कोणते बिल भरणा कधी करायचे हे तोंडपाठ, सरकारी दरबारी अर्ज भरण्यापासुन त्याचा सोक्षमोक्ष लागेपर्यंत पाठपुरावा करणे हे जणु त्यांच्या रक्तातच आहे. प्रत्येक गोष्टीची नोंद ठेवणे, प्रत्येकाला त्याचे टपाल आले आहे, पडुन आहे याची आठवण करून देणे अन प्रत्येकाला आठवणीने त्याच्या वाढदिवसाच्या शुभेच्छा देणे यात त्यांचा कोणी हात धरू शकणार नाही. मनात घर करून राहतात अशी माणसे.

जगतापांच्या चंदुचे काही औरच, आईटी कंपनीत प्रोजेक्ट मॅनेजर आहे तरीही रिकाम्या वेळात आयुर्वेदिक औषधे यावर संशोधन करीत राहतो. त्याच्या 200 स्क्वे. फुटाच्या गॅलरीत असंख्य दुर्मिळ वनस्पतींची उपस्थिती आहे. कुणी कशाने आजारी पडले की हा लगेच त्याची लक्षणे, काळजी यावर भरपुर माहिती पाठवतो, सोबत एक औषधी वनस्पती देतो. ज्ञान ही एकमेव गोष्ट जी वाटल्याने वाढते याचे उत्तम उदाहरण.

किशोरची जनसेवेसाठी कमिटमेंट लाजवाब. प्रायव्हेट कंपनीत नोकरी तरीही अनाथ, वंचित मुलांना शिक्षण मिळावे म्हणुन अखंड मेहनत घेतो.आजतागायत तब्बल 121 मुलांच्या शिक्षणाची जबाबदारी पार पाडली आहे. काहींची लग्नेदेखील यानेच लावील आहेत. याला म्हणतात कमिटमेंट.”एक बार कर दी…”

अपणा अरूणभाई तो एकदम मस्त कलंदर आदमी, ” फिरती सम्राट”, थोडा वेळ मिळाला की लगेच याची बाईकला किक आणि निघाला…’धुम मचाले’ करत… सबंध भारत पालथा घातला आहे पठठयाने. त्या PWDच्या अधिकारयांनाही त्याच्याएवढे रस्ते पाठ नसतील. पण प्रत्येक भटकंतीला किमान दोन नागरिकांच्या जेवणाची भ्रांत मिटवणार. त्यांच्या चेहरयावरील समाधानाची लकेर याचा उत्साह द्विगुणीत करते.

थोडक्यात रिकामा वेळ प्रत्येकाला असतोच त्याचा कसा वापर करायचा हे वैयक्तिक ठरेल. परंतु स्वतःबरोबर सामाजिक व्यवस्थेत आपण किमान खारीचे योगदान देऊ शकलो तर आनंदच आहे.

मी माझ्या रिकाम्या वेळात केलेले लिखाण आपण आपल्या रिकाम्या वेळेत वाचले याबद्दल आभारी.

आपल्या रिकाम्या वेळेचा सदुपयोग व्हावा हीच प्रार्थना.

अवांतर..

“अरे शिवम गधड्या, त्याने १४ रुपये बरोबर दिलेत”. “अग आई पण आपण २०० पेजेसची नोटबुक घेतली ना, मग किती बॅलन्स रुपीज येतात “. ‘इंग्लिश मिडीयम मध्ये पोरग घातलं पण काही येत नाही. पाचवीला गेला तरी साधे तोंडी हिशोब जमत नाही’ – इति. अपेक्षाभंग झालेली आई. 

लिफ्टमधील हे संभाषण ऐकले आणि व्हाट्सअँप मध्ये मान घालून बसलेलो मी जरा भानावर आलो. प्रसंग साधाच होता पण वास्तववादी होता. आजची शिक्षण पद्धती आणि तंत्रज्ञानाने भारावलेली परंतु मूलभूत कौशल्यांपासून दुर गेलेली आजची पिढी, यासंदर्भात सणसणीत चपराक होती.

खरंच का तोंडी हिशोब इतके गरजेचे आहेत ? बालचमूला ते कसे निटनिटके जमणार.  बर, सध्या वयाने मोठे असलेली आम्ही तरी सगळे हिशोब तोंडी करू शकतो का ? कधीकधी डिजिटल पेमेंटच्या जमान्यात विसरून गेलोय असे वाटत राहते.

 परवा बायको बरोबर बाजारहाट करायला गेलो होतो. पावशेर, अर्धा किलो, तीन पाव यासंदर्भात बायकोचा आणि त्या भाजीविक्रेत्यांचा हिशोबी संवाद काही केल्या समजत नव्हता. बायको जबरदस्तीने वेलभाजीचे जास्त माप करून घेत होती, तोही “मॅडम, कसे परवडणार. कांदा ८० रुपये किलो झालाय सांगत होता.” माझ्या डोक्यात कांदा आणि वेलभाजीचे हिशेबी नाते कसे काय काही काहीच जात नव्हते.

आमचा “प्राईड सुपर शॉपी” वाला शेठजीचेही तसेच, केवळ ८वी शिकलेला माणूस, दणादण हिशेब सांगत असतो आणि स्मार्टफोन वापरणाऱ्या गृहिणी त्याच्या सोबत हा हिशोब कसा झाला हे कॅलक्यूलेटर वर समजावून घेत असतात. त्याच्या गणिताच्या शिक्षकांना त्याचा निश्चित अभिमान वाटत असणार. 

त्या दिवशी तो “उंची लहान पण कीर्ती महान” व्याख्येतील सुदृढ दिसणारा फळवाला १ किलो १३० ग्रॅम चे अमुक पैसे आणि राहिलेल्या पैशात ७ ऐवजी ८ केळी घेऊन जाहो साहेब सहज म्हणाला. मी नंदीबैलासारखी मान डोलावून घेतले आणि ब्लूटूथ सेट करत गाडीत बसलो पण काही झेपले नव्हते.

सणासुदीच्या काळात कापड बाजारात लागणारे सेलचे गणित जबरदस्त गणिती तज्ज्ञाला देखील सोडवता येणार नाही हे नक्की, त्यासाठी बायको नावाचा तज्ज्ञच हवा.

लहानपणी घोकून घोकून पाठ केलेले पाढे कधी वापरायचे हा विचार नेहमीच मनात डोकावतो. बर ! त्या येत असलेल्या पाढ्यांचा अभिमान कुठे वाटलं माहित आहे “युरोप मध्ये”. एका मीटिंगमध्ये काही आर्थिक आकडेमोड चालू असताना ‘तेरी (१३) साती एक्क्यानव (९१)’ असे आठवून Ninety One(91) असे पटकन सांगितले तेव्हा सगळे अवाक होऊन माझ्याकडे पाहू लागले होते. आणि मी उगाच शर्ट ची  कॉलर tight करत होतो.

 एकंदर त्या शिवम आणि त्याची आई यांच्या संवादाने पुन्हा एकदा आयुष्यातील गणित या विषयाला छेडले. तसे पाहता “आयुष्याचे गणित सोडवणे सहज शक्य असते पण ते ज्याला जमले तोच खरे जीवन जगला असे म्हणावे लागेल”.